አዲሱ_የሒሳብ_መዝገብ_አያያዝ_መመሪያ.pdf

• word cloud

• Extraction Summary

የታክስ ሒሳብ መግለጫ ግብር ከፋዩ በግብር ዘመኑ የተበደረው ብድር በባንክ በኩል የተላለፈለት መሆን አለበት ።

• Cosine Similarity

የታክስ ሒሳብ መዝገብ አያያዝ መመሪያ ቁጥር መ ላለ አዲስ አበባ ሚያዚያ ዓም ሸሥ ዋ ፈሪሯሎ « ፕ ነ ረ ፈሩ ፓ ኣ ሪ ኳ ኢ ጃ ዜ ኒራለ ላጣ ነ ኳኳ ዒኣዔኒ ሎጐ ቃ ድኤኬአጌ ፍሥ ፇሥፖ ያ ሩኞ የታክስ ሒሳብ መዝገብ አያያዝ መመሪያ ቁጥር የታክስ ሒሳብ መዝገብ የመያዝ ግዴታ የተጣለበት ግብር ከፋይ የሚይዘው የሄሳብ መዝገብ ሊያሟላ የሚገባውን ዝርዝር ሁኔታ በነባሩ የሒሳብ መዝገብ አያያዝ መመሪያ በግሃልጽ ሰላልተተመጠ በአግባቡ መደንተፃ ስላለበት ስለ ሰነድ አቀራረብ ወይም ሰነድ ተሟለቶ ባልቀረበ ጊዜ ሊኖር ስለሚገባው አሰራር በግልጽ ለማሰቀመጥ እና በሁሌም የታክስ ባለስልጣኑ ቅጽቤቶች የታክስ ሒሳብ መዝገብ አያያዝን በተመለከተ ተመሳሳይ ግንዛቤ እንዲኖር በማስፈለጉ ግብር ከፋዩ ከሂይዘው የታክስ ሂሄሳብ መዝገብ ጋር ተያይዘው መቅረብ ያለባቸውን ሰነዶች በዝርዝር ማመላከት እና የመመሪያው ወሰን በታክስ ህግ መሰረት እንዲመራ ሄድኗረሣ በማስፈለጉ የገቢዎች ሚኒሰቴር በፌዴራል ገቢ ግብር አዋጅ ቁጥር አንተጽ እና በፌዴራል የገቢ ግብር ደንብ ቁጥር አንተፅ ላይ በተሰጠው ሥልጣን መሠረት ይህን መመሪያ አውጥቷል ክፍል አንድ ጠቅላላ ድንጋጌዎች አጭር ርዕስ ይህ መመሪያ የታክስ ኢሳቭ መዝገብ አያየዝ መመሪያ ቁጥር ተብሎ ሊጠቀስ ይችላል ትርጓሜ ቃለ አገባብ ሌላ ትርጉም የሚያሰጠው ካልሆነ በሰተቀር ለዚህ መመሪያ አፈፃፀም ሰነድ ማለት ማኝኛውም የግብይት መክከናፀሀንን ስለግብይቱ ምንነትስለ ግብይት አከናወኞች የሣያስረዳ ወይም የ ያረጋግጥ ሀ የሂሳብ መዝገብ ሪከርድሳቭ መዝገብ መግለጫ የመመዝገቢያ ሰነድ የባንክ መግለጫ ደረሰኝ ቫውቸር ውል ወይም ስሰምምነት የሃጉምሩክ ዲክላራሲዮን ለ ፈቃድ በተሰጠው አካል ወይም የታክስ ወኪል የተሰጠ የምስክር ወረቀት ወይም መጦግለ ጦይም ሐ በኤሌክትሮኒክ የመረጃ ማከማቻ መሳሪየ ጡሰጥ የተከማቸ ተያዘ ማንኛውም መረጃ ወይም ዳታ የሣ ማሰለት ነው ሦር የታክስ ሒሳብ መዝገብ ማለት ሁሉንም የፋይናንስ ግብይቶችና በንዑስ ምድቦች ውስጥ የተከፋፈሉ ሁሉንም የገንዘብ ልውውጦች ይዝ ሆኖታክስ ከፋዩ የንግድ ሥራ ሀብትና ዕዳ እንዲሁም የዕለት ተዕለት ገቢውን እና ወጪውን የሚመዘግብበት መዝገብ በሀጦጠጸ ከ ነው የታክስ ሒሳብ መዝገብ መግለጫ ማለት የግብር ከፋዩ የንግድ እንቅስቃሴ ያለበትን ደረጃ የሚያሳይ ሰነድ ሲሆን ሀብትና ዕዳ መግለጫ የገቢና ወጩ መግለጫ የገንዘብ ፍሰት እንቅስቃሴ መግለጫ የትርዛና ኪሣራ መገለጫ የምርት ሂደት መሣለጫ እና ምርት ሀ መሥግለጫን የሂያካትችት ነውጡ የሦስተኛ ወገን መረጃ ማለት ከግብር ከፋዩና ከግብር ባለሥልጣኑ ውጭ በሀሆነ ሰው እጅ የሚገኝ የታክስ ሰሌት ትክክለኛነትን ለማረጋገጥ ጥቅም ላይ የዛውል መረጃ ነው ታክስ ባለሥልጣን ሣነለለት ገቢዎች ሚኒስቴር ሲሆን የአዲስ አበባ ከተማ እና የድሬዳዋ አስተዳደር ገቢ ሰብሳቢ መቤቶችን ይጨምራል እዋጅ ማለት የፌደራል ገቢ ግብር አዋጅ ቱጥር ነው ደንብ ሣለት የፌደራል ገቢ ግብር ደንብ ቁጥር ነው ሚኒስቴር ወይም ሚኒሰትር ሣለት የገቢዎች ኒሰቴር ወይም ሂኒስትር ነው በዚህ መመሪያ በአንደኛው ፆታ ተገለፀው ለሌላኛው ፆታም ተፈጻሚ ይሆናል በዚህ መመሪያ ውስጥ ትርጉም ያልተሰጣቸው ታላት በፌደራል ገቢ ግብር አዋጅ እና በታክስ አስተዳደር አዋጅ የተሰጣቸውን ትርኙም ይይዛለ የተፈፃሚነት ወሰን ይህ መመሪያ የታክሰ ሂሳብ መዝገብ የመያዝ ግዴታ ባለበት እና በፈቃደኝነት የታክሰ ሂሳብ መዝገብ በሚይዝ ግብር ከፋይ ላ ክፍል ሁለት የታክስ ሒሳብ መዝገብ እና የሂሳብ መግለጫ ይዘት የታክስ ሒሳብ መዝገብ ስለመያዝ በአዋጁ አንቀፅ መሠረት ሀ ደረጃ ህ እና ለ ግብር ከፋይ በታክስ ህግና በዚህ መመሪያ ። ለ በፈቃደኝነት የሒሳብ መዝጉበ የሚይዝ የደረጃ አ ግብር ከፋይ ሐ በፌደራል ገቢ ግብር አዋጅ መሰረት የካፒታል ሀብት በማስተላለፍ በፈገጥነኙ ጥቅም ላይ ግብር ይከፈልበታል የተባለውን ሀብት የያሰተላልፍና ሰው የተላለፈውን ሀብት በተመለከተ የታክሰ ሒሳብ መዝገብ መያዝ አለበት የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ድንጋጌ አንደተጠበቀ ሆኖ ለእያንዳንዱ የገቢ ሠንጠረዥ ራሱን የቻለ የሒሳብ መዝገብና መግለጫ መዘጋጀት ይኖርበታል የካፒታል ሀብት በማስተላለፍ ለሚገኝ ጥቅም የሚያዝ የታክስ ሂሳብ መዝገብ የካዢታል ሀብት በማስተላለፍ ክሂገኝ ጥቅም ሣብር ሃመክፈል ግዴታ ያለበት ንኛውም ግብር ከፋይ ሀ የተላለፈው የካዢፒታል ሀብት የተገኘበትን ዋጋና ቀን ለ በሂተላለፈው የሃማፅድን ወይም የነዳጅ ሀብት ላይ ያለን መብት ወይም የማዕድን ወይም የነዳጅ መረጃን የሚያሳይ ጮለ መረጃ ከ ሀብቱን ለማሻሻል የወጣን ጨምሮ ሌላ ንኛውም ለሀብቱ ህጣ ወጪ እና መ ሀብቱ በተላለፍበት ጊዜ ለግብር ከፋዩ የተከፈለ የማስተላለፊያ ዋ አጠጋጦሎ ደይዝ የታክሰ ሂሳብ መዝገብ መያዝ አለበት የካፒታል ሀብት በስጦታ በእርዳታ በዓይነት መዋጮ ወይም በድርሻ መልክ ሲተላለፍ በገኝ ጥቅም ላይ ግብር የመክፈል ግዴታ የተተባዩ ስለሆነ ይህው ስለመክናወኑ መዝዘብ መያዝ አለበት ነጡ ለዚህ አንቀጽ አፈጻሀፀቻሆ የካፒታል ሀብትን በማስተላለፍ ሃሚገኝ ጥቀም ማለት በፌደራል ገቢ ግብር አዋጅ አንቀጽ መሰረት የካፒታል ሀብትን በሽየጀጭ በስጦታ በዓይነት መዋሥ ወይም በድርሻ መልክ ሣስተላለፍ ማለት ነው ለዚህ አንቀጽ አፈጻጸም የካፒታል ሀብት በአይነት መዋሥጮነት ለተዘበነቃሣ ሲተላለፍ ሀ የተላለፈው የካፒታል ረ ሥ ለ የማሰተላለፊያ ዋጋው ባልታወቀ ጊዜ ሀብቱ በተላለፈበት ወትት የነበረው የገበያ ዋ» የካፒታል ድርሻው ዋጋ ተደርጎ ይቅትጠራል የደረጃ ለውጥና የታክስ ሂሳብ መዝገብ አያያዝ ማንኛውም ግብር ክፋይ የደረጃ ለውጥ በሚያደርግበት ጊዜባገኘው አዲስ የግብር ከፋይነት ደረጃ መሠረት ወደ ደረጃ ሀ ወይም ለ የሚሸጋገር ከሆነ እንደየ ደረጃው የሚጠበቅብትን የሒሳብ መዝገብ የመሆዘዝ ግዴታ አለበት የደረጃ ለውጥ በሂያደርግበት ጊዜባገኘው አዲስ የግብር ከፋይነት ደረጃ መሠረት ወደ ደረጃ ከ የሸጋገር ከሆነ በፈቃደኝነት በደረጃ ለ ግብር ከፋይ የሚያዝ የሒሳብ መዝገብ ሊይዝ ይችላል በዚህ አንቀጽ ንዑሰ አንቀጽ ። እና የተገለጹት ተፈጻሣ ሲሆኑ በሂሳብ አያያዝ ላይ ተፅዕኖ የሚኖራቸው ጉዳዮችና ለውጦች በታክስ ህቀፉ ወይም ተቀባይነት ባላቸጡ የሂሳብ አመዘጋገብ መርሆች መሰረት ሊስተናገድ ይችላል ማንኛውም የታክስ ሂሳብ መዝገብ የሚይዝ ግብር ከፋይ የታክስ ሂሳብ መዝገብ ለማዘጋጀት የሚያስፈልጉ ሰነዶችን መያዝ ያለበት ሲሆን ሲጠየቅ ለታክስ ባለስልጣኑ ሀ የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥር ሠርተፍኬት ለ የተጨማሪ እሴት ታክስ ተመዝዢጋቤ ከሆነ የተጨዜማሪ እሴት ታክስ ሦዝገባ የምስክር ወረተት ሐ ከተከፋይ ሒሳብ ላይ ታክሰ ተቀንሶ የማስተረት ግዴታ የተጣለበት ከሆነ የምዝገባ ምስክር ወረቀት እና ተቀናሽ የተደረገውን ግብር የሚያሳይ ሰነድ መ የንግድ ምዝገባና ፈቃድ የሙያ ሥራ ፈቃድ ሪ በውል ሥጦሠረት ለሟፈፀም ሥራ ውል የውል ማሻሻሆ ሰነድ የክዓኳኮ ማረ የምሰክር ወረተት የልኬት ማስረጃ ቤቨ ሀከአከኬ እና ሊላ በሶሰተኛ ወገነ ሊረጋገጥ የሟችል ሶሰተኛ ሀገን ማስረጃ ካለ ሰ ክፍያ የፈፀመው ባንክ ክፍያ ለመፈጸም ማረጋቱጐጫ የሰጠበት ባንክ ፈቃድ ሸ ለድርጅት ግብር ከፋዮች በሚመለከተው አካል የፀደቀና የተመዘገበ የካፒታል መጠን የሚገልጽ ሰነቋ የድርጅቱ የመመቋሯጂ ጽሁፍ እና ሌሎች በንግድ ህግ መሣዎቹ መ ሬ ሚጎነለ ግ ያ መሰረት የሚዘሀሠጁ ሰነዶች ተ ከደንበኛ እና አቅራቢ የሚሰጥ ሕሠዊ የግብይት ደረሰኝ ወይሦ ታክስ የተከፈለበት ሕጋዊ ሰነድ እንዲሁም የታተሙ ደረሰኞችን ከእነህትመት ፈቃዳቸው ጥሬ ገንዘብ ወይም የሽያጭ መመዝገቢያ መሳሪያ ጡጤቶች ጆርኖል ዜድ ሪፖርትና የመሳሰሉት በ የሠንጠረዥ ሀ ሣብር ከፋይ ለተተጣሪዎቹ በየወሩ ደመወዝ የከፈለበትንና ተተናሻሽ ያደረገውን ታክስ የጡረታ መዋጮ እና ሌሉች ተተናሾችን ሣያሳይ የደመጠዝ መክፈያ መዝገብ ሃፎ። ኀ የታክስ እፎይታ ወይም የታክሰ ነፃ መብት ያለው ሣብር ከፋይ ይህንኑ የያረጋግጥ ማስረጃ ነ የታክስ ስሌት የተዘጋጀው በተፈቀደላቸው ሒሳብ ባለሙያዎች ወይም በጡጭ ኦዲተሮች ከሆነ በፈመለከተው አካል ለሂሳብ ባለሙያዎች ወይም ለውጭ ኦዲተሮች የተሰጠውን ታደሰ የፖገበባ የምስክር ወረተት ኘ ታክስ ከፋዩ ታክስ ያስታወቀበት የታክስ ሃስታፀቂያ ሰነድ እና ታክሰ ክፈለበት ሰነድ አ የተጨማሪ እሴት ታክስ የሚከፈልባቸው ከተጨማሪ እሴት ታክስ ነፃ ወይም ዜሮ ምጣኔ ያላቸውን አቅርቦቶችና ሃቸሽያጭጥ ዋጋ ዝርዝር እንዲፁም በተጨማሣሪ እሴት ታክስ ማሰታወቂያ እኖ በዓመታዊ ገቢ ማስታወቂያ መካከል ላለ ልዩነት የተሰራ የማስታረቂያ ሂሳብ ሪፖርት ከ ታክስ ከፋዩ የተርን ኦቨር ታክስ ተመዝዛቢ ከሆነ የተርን ኦቨር ታክስ ሰነድ ኤክስይስ ክስ ሄከፈልባቸውን ግብይቶች የሚገበፆይ ከሆነ ኤክሳይስ ታክስ በነድ ኸ የተለያዩ ፕሮጀክቶች እየተከናወኑ ከሆነ በእንዳነዳ ገቢ መመ ተለይቶተ የተመዘገበበት ሰነድ ሀ ታክስ ሂሳብ መዝነቡን ትክክለኛነት ለማረጋገጥ የሚያስፈልግ ማንኛውም ሊላ ሰነሎድ ማቅረብ ይኖርበታል ግብር ከፋይ የሚይዘው የታክስ ሒሳብ መዝገብ የደረጃ ሀ ግብር ከፋይ የሒሳብ መዝገቡን የሂይዘው በፋይናንስ ሪፖርት አዘገጃጀትና አተራረብ አዋጅ መሠረት መሆን አለበት የዚህ አንቀጽ ንፁስ አንቀጽ ድንጋዜ ቢኖርም የኢትዮጵያ ሂሳብ አያያዝና ኦዲት ቦርድ ያወጣው አሰገዳጅ የትግበራ ጊዜ እሰኩሚደርስ ህይም እስከሚጠናቀቅ ድረስ አጠዖጦላይ ተተባይነት ያለውን የሒሳብ አያያዝ መርህ ከሃ ልርርዩዩ ልርርሀክ ሦክባርሄ መሠረት በማድረግ ግብር ከፋዩ የታክስ ሂሳብ መዝገቡን ማዘጋጀት አለበት በዚህ አንተጽ ንፁስ አንቀጽ እና የተደነገገው ቢኖርም የደረጃ ለ ግብሮ ከፋይ በዚህ መመሪያ አንቀጽ እና መሰረት ቀለል ያለ ያሂሳብ አያያዝ ሰርዓት በመጠቀም የሒሳብ መዝገብ መያዝ ይችላል ግብር ከፋዩ የሚያከናውነውን እያንዳንዱን ግብይት የሚመዘጉበበት የሒሳብ ዝገብ የተከኖወነጠጦ ግብይት በተገቢው አካውንት መጠንና ጊዜ ስለመመዝገባቸው እንዲሁም ሕጋዊነትን እና ትክክለኛነት ሦሂያረሠገጥ የየተኑን ቅደም ተከተል ጠብቆ የተዘጋጀ ደጋፊ ሰነድ መያዝ አለበት በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንተጽ የተደነገገው እንደተጠበተ ሆና ግብር ከፋዩ የፈይዘው የሂሳብ መዝገብ ከንግድ ሥራው ጋር በፐያያዘ በየቀኑ ሣከናጩነው ግብይት ተጠቃሎ በየወሩ ሪፖርት መደረጉ እንዳለ ሆኖ የጫከተሉሌትን ሰነዶች መያዝ አለበት ሀ በታክስ ደረሰኝ አጠቃቀም እና አስተዳደር መመሪያ መሠረት ተቀባይነት ያለው ሕጋዊ የእጅ በአጅ ሸያጭ ደረሰኝ የዱቤ ሽያጭ ደሪሰኝ እና የገንዘብ መተበያ ደረሰኝ እንዲሁም የዴቢት ወይም ክሬዲት ሰነድ ከዕዳ ሠር የተያያዙ ጉዳዮችን የተጠራቀመ ፅሰዳ የዱቤ ግዢ የቅድሟያ ክፍያ ብድር እና የመሳሰለትን ሊያሰረዱ የሂችለ ሰነዶች ለ በኤሌክትሮኒክ የመረጃ ማከማቻ መሣሪያ ውሰጥ ተከማችቶ የተያዘ ማናቸውም መረጃ ናፈላኛ ዳሃ ሐ ከተከፋይ ሂሳብ ላይ ግብር ተተናሽ በሚሆንበት ጊዜ ተቀናሽ የተደረገውን ግብር የሚያሳይ ደረሰኝ መሥ ግብር ከፋዩ ከተከፋይ ሂሳብ ላይ ተቀናሽ የተደረገበትን የግብር መበን የያሳይ ደረሰኝ ግብር ከፋዩ ሀደ አገር ውሰጥ ላስገባው ዕቃ ተረጥና ታክስ የከፈለ ሥሆኑን የሚያረጋግጥ የጉምሩክ ዲክላራሲዮን እንዲሁም የፅሖ መልተቂቲያ በነድ እና ክፍያ ደረሰኝ ሪ ግብር ከፋዩ ወደ አገር ዙስጥ ዕ ሲያስገባ የተተነሰበትን ሶስት በመቶ የንግድ ትርፍ ግብር እና በአገር ውስጥ ግብይት ሲያከናውን የተተነሰበትን ሁለት በመቶ የንግድ ትርፍ ግብር ከዓመታዊ ግብሩ ያቀናነሰበትን ሂሳብ የያሳይ ዝርዝር ሠንጠረዥ እና ደረሰኝ ሣንኛውም የታክስ ሂሳብ መዝገብ የሚይዝ ግብር ከፋይ የሚያከናውነውን እያንዳንዱን ግብይት እንዲሁም የሀብት እና ዕዳ ገቢና ወጩጪ የሚመዘግብበት የታክስ ሒሳብ መዝገብ መያዝ አለበት በዚህ አንተጽ ንፁስ አንቀጽ የተመለከተው እንደተጠበቀ ሆኖ ማንኛውም የደረጃ ሀ እና የደረጃ ለ ግብር ከፋይ በግብር ከፋይነት ለተመዘገበበት ለእያንዳንዱ የንግድ መስክ እንቅስቃሴ ያዋለውን ሀብት እንዲሁምሦ በእያንዳንዱ ዘርፍ ከተደረገው የንግድ ሥራ እንቅስቃሴ የተገኘውን ትርፍ ወይም ኪሣራ በትክክል የሚያሳይ የወረቀት ላይ ቅጅናወይም በሶፍት ኮፒ የተደራጀ ሰነድ መያዝ አለበት ሣንኛውም የሂሳብ መዝገብ የሚይዝ ግብር ከፋይ ሀ ጥቃቅን የጥሬ ገንዘብ ወጪዎች ሀዩሺሃ ርከ የተመዘገበበት ለ የካዝና እና የባንክ ሒሳብ የተመዘገበበት ግለሰብ ግብር ከፋይ ሲሆን ለንግድ ሥራው ተለየ የባንክ ሂሳብ ሊኖረው ይገባል ከ ተሰብሳቢ ኪሳብ የተመዘገበበት ሥ የሚተላለፉ የሂሳብ ሰነዶች ልካጩፀ ርዐጠጠፀርፎ ኗ። የዕዳ እና የተከፋይ ሂሳቦች መዝገብ ከዐ ነ ማንኛውም ግብር ከፋይ ብድሮ በሣወሰድበት ጊዜ ወይም የዱቤ ግዥ በፈጽምበት ጊዜ ለዱቤ ግብይቱ በሚሰጠው ደረሰኝ ላይ የሜገለጸው እንደተጠበቀ ሆሞ የፅዳ መመዝገቢያ መዝገብ መያዝ ያለበት ሲሆን መዝገቡ ሀ የብድር ሰምምነትን ለ ዕዳ አከፋፈል ሁኔታን እዕ ፀዉነጥፀበክ ሐ የአበዳሪው ወይሥፖ ዕፅ ወይም አገልግሉት በዱቤ የሸጠው ሰው ሙሉ መረጃን መ የተመዘገበ የዕዳ መያዣን ዋስትናንዛለ አካቶ የያዘ መሆን አለበት ግብር ከፋዩ በብድር ያገኘውን ገንዘብ ገቢ ለማግኘት ለንግዱ ሥራ ዋስትና ለመስጠትና የንግድ ሥራውን ለሣስተጠል ካላዋለ ባልዋለው ብድር ልክየወለድ ፀጪ ተቀባይነት ስለማይኖረጡ በብድር የተገኘው ገንዘብ ለንግድ ሥራጦ እንደዋለ የሚያሳይ ሰነድ ሊኖር ይገባል በዚህ አንተጽ ንፁስ አንተጽ እና የተገለሀው እንደተጠበቀ ሆኖ ግብር ከፋዩ ሀ ብድሩን የተበደረው ከፋይናንስ ተቋም ቢሆንም በቴምብር ቀረጥ ህግ መሰረት የተከፈለ ስለመሆኑ የሂያሳይ ሃሰረጃ ሊያተርብ ይገባል ለ ብጽሩን የተበደረው ከፋይናንሰ ተቋም ውጩ ከሆነ ሰነዶችን የሣረጋገጥና የመመዝገጉበ ስልጣን በህግ የተሰጠው አዛል በብድር ላይ በሣሚያስከፍለው የቴምብር ቀረጥ መጠን ጋይም ልክ የብድር ውሉ ከመፈረሙ በፊት ሀይም በሂፈፈረሥበት ጊዜ የቴምብር ተረጥ የተከፈለ ስለመሆኑ የሚያሳይ ማስረጃ ሊያጥተርብ ይገባል ለ ብድሩ ከፋይናንስ ተቋም የተወሰደ ካልሆነ በስተቀር የለድ ወጩ ለመያዝ ተገቢው ግብር በሠንጠረሻየ መ መሰረት ስለመከፈለ የሚያሳይ ማስረጃ ለሊናር ይገባል «ፎከ በዚህ አንተጽ ንዑስ አንተጽ ሀ መሰረት የቴሥብር ቀረጥ ያልክፈለ ከሆነ ውሉ በመረጃነት ሲቀርብ ተተባይነት የሚያገኘው ሁለት እጥፍ ቀረጥ ያተከፈለበት ከሆነ ነው የካፒታል ሒሳብ መዝገብ ሣንኛውወምዮ ድርጅት ወይም ግለሰብ ታክስ ከፋይ የንግድ ሥራ የሚያከናውንበትን ካዢፒታል የሚዘግብበት የሂሳብ መዝገብ ለኖረው የሄገባ ሲሆን የግብር ዘመኑ የታክስ ሂሳብ መዝገብ ሀ በአክሲዮን ድርሻ የተያዘጡ የካፒታል መጠን ሰ የተከፈለ እና ያልተከፈለ የካፒታል መጠን ሐ ያልተክፋፈለ የትርፍ መጠን መ ለካፒታል ማሳደጊያ የዋለ የትርፍ መጠን ሠ የተከፋፈለ የትርፍ ድርሻ መዘጠን ረ ከተፈረመው ወርም ከተመዘገበው ካፒታል የተከፈለና የጀልተከፈለ ካፒታል መጠን ሰ የመጠባበቂያ ገንዘብ መጠን ሸ የተጠራቀመ የተጣራ ትርፍ ወይም ኪሳራ እና ለሎችን የያዘ መሀን አለበት ጊዜያዊ የታክሰ ሒሳብ መዝገብ ጦፀዐርባ ር ርርሀበ። በ ሃዘጀት አለበት ዘዚህ አንቀጽ ንፁስ አንቀ የተጠቀሰው ቢኖርም ከአንድ በላይ በሆኑ ክልሉች ወይም የከተማ አስተዳደሮች ቤት በማከራየት ይም ሌላ የንግድ ሥራ በሣከናወን የተሰማራ ግለሰብ ግብር ከፋይ ለእያንዳንዱ ክልል ወይም ከተማ አስተዳደር በተኖጠል የተዘጋጀ የሒሳብ መግለጫ ሣሃነትቅረብ አለበት የታክስ ሂሳብ መዝገብ ለማዘጋጀት ሶፍትዌር ሰለመጠቀም ማንኛውም ግብር ከፋይ የሂሳብ መዝገብ ለማዚጋጀት ሶፍትዌር የሄጠቀም ከሆነ ሶፍትዌሩን ከአጠቃቀም ማንዋል ጋር ማቅረቡ እንደተጠበቀ ሆኖ ለታክስ ባለስልጣኑ አጠቃቀጮን ሣሳየት አለበት በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ የተገለሀው ቢኖርም ግብር ከፋዩ የሚጠቀመውን ሶፍትዊር በተጠየቀ ጊዜ ለታክስ ባለስልጣኑ በሚያመች ፎርማት ወይም ሶፍትዌር ገልብጦ ማምጣት አለበት ግብር ከፋዩ የሂሳብ መዝገብ ለማዘጋጀት በሚጠቀምበት ሶፍትዌር ላይ ለጡጥ በያደርግበት ጊዜ ለታክስ ባለሰልጣኑ ማሳወቅ አለበት ከመቀጫ ነፃ ስለመሆን በፈቃደኝነት የታክስ ሂሳብ መዝገብ የሚይዝ የደረጃ አ ግብር ከፋይ የታክስ ሒሳብ መዝገብ ሳይዝ በመቅረቱ ወይም መዝገቡ ተቀባይነት በማጣቱ ምክንያት መዝገብ ባለመያዝ የሣሂጣለው መቀጫ ተፈጻሚ አይሆንበትም ጥቃቅን እና አነስተኛ ኢንተርፕራይዞች ስለሚይዙት የታክስ ሂሳብ መዝገብ ጥቃቅን ኢንተርፕራይዞች እንደ ግለሰብ ታክስ ከፋይ ተቆጥረው ዓመታዊ ገቢያቸውን መሠረት በሣድረግ በሚመደቡበት የግብር ደረጃ መሠረት የታክስ ቁሒሳብ መዝገብ እንዲይዙ ይደረጋል አነስተኛ ኢንተርፕራይዞች የደረጃ ሀ ግብር ከፋይ ስለሆኑ የደረጃ ሀ ግብር ከፋይ መያዝ ያለበትን የታክስ ሂሳብ መዝገብ ሊይዙ ይገባል ለተከፈለ የደመወዝ እና ተያያዥ ወጪ መቅረብ ያለበት ሰነድ ግብር ከፋዬ ለደመወዝ ያወጣው ወጩ የሂያዝለት የተተጣሪው ሙሉ ሰምና ሂከፈለውን የደመጠዝ መጠን ኮያዘ ማስረጃ ሲያተርብ ነሁሥ ተጣሪው ለታክስ ባለስልጣኑ የያቀርበው የደመወዝ መክፈያ ሰነድ ክፍያጡ በባንዘ ወይም በሶስተኛ ሀፀወገን የተከፈለ ካልሆ ኣ ቪየ በሰራተኛ። የተፈረመበት መሇን አለበት በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ እና የተገለፀው ቢኖርም ተቀጣሪው ግብር የከፈለ ስለመሆኑ ቀጣሪውን ማሰረጃ ሲጠይት በታክሰ አስተዳር ህጉ መሰረት መሰጠትን አይከለክልም « በቴምብር ተረጥ ህግ መሰረት በቅጥር ጡል ስምምነት ላይ ውሉ ከመፈረሥ በፊት ወይም በሚፈረምበት ጊዜ ስለተከፈለ ተረጥ የሂያስረዳ ሰነድ መቅረብ አለበት በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንተጽ መሰረት የቴሥብር ቀረጥ ያልከፈለ ክሆነ ጡሉ ተቀባይነት የሚያገኘው ሁለት እጥፍ ቀረጥ የተከፈለበት ከሆነ ነው ሰነድን በሚመለከተው አካል ስለማስመዝገብ ከዚህ በታች የተዘረዘሩት ውሎች ወይም የውል ስምምነቶች ከሶስት ወር በላይ የሚቆዩ ከሆነ በተፈረሙበት ጊዜ በሂፈመለከተጦ አካል መመዝገብ አለባቸጡ ሀ ለንግድ ዓላማ የውል የቤት ኪራይ ለ የመጋዘን ኪራይ የጥናት አገልግሉት ግዢ መሠ ማንኛውም አይነት ሣሽነሪ ኪራይ ሆንግድ ተሸክርካሪ ኪራይ በዚህ አንተጽ ንዑስ አንቀጽ የተደነገገው ቢኖርም ኮሾኪራይ ውለ የተደረገው ከመንግስት መሰሪያ ቤቶች ሠር ከሆነ ጡለሉ መመዝገብ አያስፈልባውም ታክስ ከፋዩ በዚህ አንቀጽ ንሁስ አንተጽ የተጠቀሱትን አገልግሎቶች ለማግኘት የያደረገው ስምምነት የተገለጹትን አገልግሎቶች ለመስጠት የንግድ ፈቃድ ካለው ሰው ር የተደረገ አንደሆነ እኖ አገልግሎት ሰርኳቧው የሂሳብ መዝገበ የመያዝ ሃዴታ ያለበት ከሀነ ውሉ መመዝገብ ሳያስፈልገው ለአገልግሉት ሸያጭ የሚቀርበው ህጋዊ ደረሰኝ እና ለአገልግሎቱ የተደረገው ክፍያ በባንክ ተፈጽሞ ከተረበ በቂ ይሆናል በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ የተገለሀው እንደተጠበቀ ሆዣ በሄመለከተው አካል ያልተመዘገበ የል ሰነድ በሣስረጃነት በፈቀተርብበት ጊዜ በቴምብር ቀረጥ ህግ መሰረት ሁለት እጥፍ የቴሥብር ተረጥ መሯል የታክስ ሒሳብ መዝገብ ሰነድ ስለማዘጋጀት ታክስ ሂሳብ መዝገብ መያዝ ያለበት ግብር ከፋይ የታክስ ሂሳብ መዝገብ የሙያ ፈቃድ ባለው የሂሳብ ወይም የታክሰ ኦዲት ባለሙያ እናወይም ሣሃህበር ህይም በሂሳብ አያያዝ የትምህርት ዝግጅት ባለው ተቀጣሪ የሂሳብ ሰራተኛ እንዲዘጋጅ ሊያደርግ ይችላል ግለሰብ ሆኖ አስፈላጊውን የሂሳብ አያያዝ ትምህርት ዝግጅት እና ልምድ ያለው ከሆነ የታክስ ሂሳብ መዝገቡን ራሱ ሊያዘጋጅ ይችላል ጀርጅት ከሆነ የድርጅቱ ሥራ አስኪያጅ ዐጀም ሰራተኛ አስፈላጊውን የሂሳብ አያያዝ ትምህርት ዝግጅት ያለው ከሆነ ታክስ ሂሳብ መዝገቡን ሊያዘጋጅ ይችላል ለዚህ አንቀጽ አፈጻጸም የታክስ ሂሳብ መዝገቡን ያዘጋጀው ሰው በሂሳብ አያያዝ ትምህርት የተመረቀ ስለመሆኑ ከተዘጋጀው ሃሂሳብ መዝገብ ጋር አያይዞ ማረጋጉጫ ማቅረብ አለበት ክፍል ሦስት ቀላል የታክስ ሂሳብ ኣያያዝ ዘዴ ቀላል የታክስ ሒሳብ አያያዝ ዘዴ እንዲጠቀም የተፈቀደለት ግብር ከፋይ የደረጃ ለ ግብር ከፋይ ወይም በፈቃደኝነት የታክስ ሂሳብ መዝገብ የሣሚይዝ የደረጃ አ ግብሮ ከፋይ ቀለል ያለ የሂሳብ ዘዴ በመጠቀም የታክስ ሂሳብ መዝገብ መያዝ ይችሳል ቀለል ባለ የታክስ ሂሳብ አያያዝ ዘዴ የታክሰ ሂሳብ መዝጉበ እንዲይዝ የተፈቀደለት ግብር ክፋይ በዚህ መመሪያ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ የተገለጸው እንደተጠበተ ሆኖ ክፍያ እንደተፈጸመ ሠዎቹ ተቀናሽ ይደረጉለታል በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንተጽ እና የተገለጸው እንደተጠበተ ሆኖ የኢትዮጵያ የሂሳብ አያያዝና ኦዲት ቦርድ ሀደፊት በሚያ ጃ መሰረት የታክስ ሂሳብ መዝገብ መያዝ ግዴታ ነው ኣር ያጉህጌ ቁፓዝኹህዜቃ ሳላ ቀለል ያለ የታክስ ሂሳብ ኢያያዝ ዘዴን ተጠቅሞ የታክስ ሂሳብ መዝገብ የሚይዝ ግብር ከፋይ ስለሚይዘው መረጃ ቀለል ያለ የታክስ ሂሳብ አያያዝ ዘዴን ተጠቅሞ የሂሳብ መዝገብ የሚይዝ ግብር ከፋይ የሂሳብ መዝገብ መግለጫ በሚያተርብበት ጊዜ ሀ አስቀድፃላዛ የተመዘገበውን የቋሚ የንግድ ስራ ሀብት ብዛት ዓይነት እና የመዝገብ ዋጋ የሚያሳይ ሠንጠረዥ ለ በሃብር ዓሙቱኮ ውስጥ የተገዛ እና የእርጅና ቅናሽ የተደረገለት የንግድ ስራ ሀብት ብዛት ዓይነትና ዋ ሐ በግብር ዘመኑ የተላለፈ ጦይም የተወገደ ንግድ ሥራ ሀብት ብዛት ዓይነት እና ዋጋ የሚገልጽ ደረሰኝና ተያያዥ ማስረጃዎች መ ለቀጣይ የግብር ዘመን የዞረ ቋሣ ንብረት ብዛት ዓይነት እና ዋጋ የሣሚያሳይ ሰንጠረዥ ን ካለፈው ግብር ዘመን ሳይሸጥ የተረ ንሣድ ልቃ ርርኣ ብዛት አይነት እና ዋ» የያሇሳይ ሰንጠረዥ ረ ግብር ከፋዩ አምራች ከሆነ በግብር ዘመኑ በምርት ሂደት ላይ ያለና ወይም ጥቅም ላይ ያልዋለ ጥሬ ዕቃ ብዛት አይነት እና ዋጋ የያሳይ ሰንጠረዥ ሰ በግብር ዓመቱ ውስጥ ተፈፀመ የንግድ ዕቃ ሽያጭ እና ግዢ ዝርዝር ከግብይት ደረሰኝ ጋር በ በግብር ዓመቱ ውስጥ ለቤት ኪራይ የተከፈለ ወርኳ እና ቤት በማከራየት ተገኘ ገቢ መግለጫ አሟልቶ ማቅረብ አለበት ግብር ከፋዩ ግንባታ ሰራ የሚያከናውን ከሆነ ጠጪው የሚመዘገበው ግንባታው ኩክተጠናቀተተ በኋላ ሲሆን የግንባታውን መጠናቀተ ሳይ ማሰረጃ ከፈመለኩተው አካል ማቅረብ አለበት ክፍል አራት በታክስ ሒሳብ መግለጫ ላይ ስለሚደረግ ማስተካከያ በታክስ ሒሳብ መግለጫ ላይ ማስተካከያ ስለማድረግ ግብር ከፋዩ የሚያቀርበው የታክስ ሒሳብ መዝጉብ መሰረታዊ ጉድለት ካልተገኘበትና ለታክስ አወሳሰን የሚያስፈልጉ መረጃዎችን ያልያዘ መሆኑ ካልተረጋገጠ በሰተቀር ውድቅ አይደረግም ግብር ከፋዩ ያቀረበው የታክስ ሂሄሳቭ መዝገብ ከዚህ በታች የተዘረዘሩት ጉድለቶች የተገኙበት እንደሆነ መዝገቡን ውድቅ ማድረግ ሳያስፈልግ ጉቱድለቶቹ እንዲስተካክሉ ተደርጎ ግብሩ በመዝገቡ መሰረት ይወሰናል ሀ በታክስ ሳብ መግለጫው ላይ በሙሉ ሀይም በከፊል ያልተገለፀ ገቢ መኖሩ ሲረጋገጥ ለ በደረሰኝ ላይ የተሰበሰበው ገቢ ድምር በታክስ ሒሳብ መግለጫ ላይ ከሰፈረው ገቢ ር ሲነፃፀር ልዩነት ያለው መሆኑ ሲረጋገጥ ሐ ግብር ከፋዩ ያስታቀው የንግድ ሥራ ገቢ ከታክስ ነፃ የተደረገውን ሃብይት ሳይጨምር ለተጨማሪ ፅሴት ታክስ ሀይም ተርን ኦቨር ታክስ ካስታወተው ዓመታዊ ገቢ ሠር ሲነፃፀር ልዩነት የተገኘበት ሲሆን መ በታክስ ከፋዩ የታክስ ኢአሳቭ መግለጫ ላይ የተገለፀው ያልተሸጠ ዕቃ ዋጋ በቆጠራ ከተገኘው የፅቃ ዋ ጋር ሲነፃፀር ልዩነት ፆለው ሆኖ ሲገኝ ግብር ከፋዩ ያቀረበው የታክሰ ቪኢሳብ መዝገብ በወጩ አመዘጋገብ ረገድ የሚከተሉት ኑፉቱድለቶች ሲገኙበት መዝገቡን ውድቅ ማድረግ ሳያስፈልግ ማሰተካከያ ልፀህፄህቫበህ በማድረግ ግብሩ በመዝገቡ መሰረት ይፀወሰኖል ሀ ግብር ከፋዩ ባቀረበው የልተመዘገበ ውል ላይ ተገለፀ የንግድ ቤት እና የመጋዘን ኪራይ የኮንስትራክሽን ማሽን ኪራይ የንግድ ተሸከርካሪ ኪራይ ወይም የረጅም ጊዜ ጥናት አገልግሉት ወጪ ሲገኝ ወይም ለ በደረሰኝ አስተዳደር መመሪያ መሠረት ተቀባይነት በሌለው ደረሰኝ ተገልጸ የቀረበ ወጪ ሲተርብ ሐ በአዋጁ ያልተፈቀደ ጠሪክእ ተይዞ ሲገኘ ነው ግብር ከፋዩ በገቢነት ያልገለጸው ሆኖ በግብር ከፋዩ ባንክ ሂሳብ ገቢ ሃተደረገ ገንዘብ ከንግድ ስራ ያልተገኘ ወይም በር የማይከፈልበት ገቢ ሰለመሆኑ በተገቢው ህጋዊ ማስረጃ በግብር ከፋዩ ተፈዖግጦ መቅረብ አለበት በዚህ አንተጽ ንዑስ አንተጽ መሰረት በባንክ ሂሳብ ገቢ የተደረገ ገንዘብ ሃንግድ ሥራ ገቢ ስላለመሆኑ በግብር ከፋዩ ካልተረጋዝክ በሠክስ ህግ መሰረት ግብር ይጠሰንበታል ግብር ከፋዩ ያቀረበው የታክስ ሒሳብ መግለጫ ተቀባይነት የሚያጣበት ሁኔታ ግብር ከፋዩ ሀ ያተረበውን የሒሳብ መግለጫ ትክክለኛነት በራሱ ወይም የሂሳብ መግለጫውን ያዘጋጀው ባለሙያ በታክስ ባለሰልጣኑ ሲጠየቅ በተዝቪው ማስረጃ በማቅረብ ያላረጋዝብ እንደሆነ ለ ለሒሳብ መዝገብ እና ለግብር አወሳሰን አስፈላጊ የሆኑ ደጋፊ ሰነዶችን እንዲያተርብ በጽሁፍ ተጠይቆ ያላቀረበ እንደሆነ ሐ በደረሰኝ አስተዳደር መመፈረያ መሠረት በባለሥልጣኑ ያልተፈቀደ ደረሰኝ ተጠቅ የተዘጋጀ የሐሳብ መዝገብ ካቀረበ ወይም መ በፋይናንስ ሪፖርት አዘገጃጀት ደረጃዎች መሰረት ተዘጋጀ የሂሳብ መሥግለጫ ሃቅረብ ሰገባው ካላተረበ የተረበጦጡ ሂሳብ መግለጫ ውድቅ ይደረጋል ዘዚህ አንቀጽ ንዑሰ አንተጽ ሀህ እና ለ መሠረት የሂሳብ መሣለጫ ውድቅ የጻሂደረገውደጋፊ ሰነዶቹ እና የተሟላ ሂሳብ መግለጫ ለታክሰ ባለሰልጣኑ እንዲተርብ በታክስ ባለሰልጣኑ በተሰጠው ጊዜ ውሰጥ ያልተረበለት እንደሆነ ነውጡ ግብር ከፋዩ ያተረበው የሂሳቭ መግለጫ በዚህ አንተጽ ንሁስ አንቀጽ እና በተገለጹ ምክንያቶች ውድቅ ሲደረግ በኦዲት መውጫ ሰብሰባ ።

• N.B. This Summary is Very Experimental!! based on the following scripts from:
  • https://github.com/millzon/textSummarizer-am
  • https://github.com/icoxfog417/awesome-text-summarization#motivation